Muhkem Ayetler
Allah
sana kitabı inzal eden zattır. O kitabın bir kısmında yalnız bir manaya gelen
ayetler vardır. O ayetlerin başka manaları olması ihtimali yoktur. Şüphe
götürmeyen bu ayetler muhkem ayetlerdir. Muhkem ayetler kitabın aslıdır.
Kitabın
bir kısmında da iki ve daha fazla manası olma ihtimali olan ve hak mı batıl mı
diye şüphe duyulan müteşabih ayetler vardır. Bunun sebebi de Allah’ın halkın
fenasından sonra baki kalan mutlak veçhesidir. Allah’ın baki olan yüzünün
kesretli olma ihtimali yoktur. Eşyanın göründüğü yer aynalarının oluşu
nedeniyle birçok kere ve çokluk olarak görünen izafi yönleri de vardır. Her
mazhar olan, zahir olan, görünenin istidadına bağlı olarak, vahdet yüzünün o
mazhardan zahir olan yüzüdür.
Vahdet
yüzünün göründüğü eşya veya kişinin istidadına ve fıtratına göre görünüşünde
hak ile batıl karışmış gibi görünür. Görünen bir olsa da görüntü karışıktır.
Görüntüden görünene ulaşmak herkes için kolay olmaz. Görüntünün karmaşıklığında
kalıp Hakk’a ulaşamayan batılda kalmış olur. Bu nedenle bu yüzden görüşlerde
Hak ile batıl karışmış görünür. Herkesin kendi fıtratına, istidadına uygun olan
yüze bağlı kalışı, onunla dünyada var oluşu, fıtratına uygun görüntü ile
görünmesi görenleri şaşırtabilir. Görenler arasında henüz vahdet görüşünü
bilemeyenler var ise onlar yalnız görüntüde kalabilir Hakkı göremeyebilir. Bu
durumda kişiler yaradılıştan gelen bilgi ve becerilerini artırmalıdır. Tevhit
ilmi sahibi âlim ve arif olmak üzere olgunlaşma sürecinde ilerlemelidir. Bu yol
doğru yoldur ve öğrenim sınavlara tabidir. Müteşabih ayetlerin amacı
öğrenenleri muhkem ayetlerin hükümlerine uygun hedefe ulaştırmaktır. Her suret
ve şekilde baki yüzü arif olan muhakkikler, hakikati araştıran, iç yüzünü
inceleyen, hakikate erenler görüntüyle şaşırmazlar. Her görüntüden görünenin
bir ve tek olduğunu bilirler, müteşabih ayetlerin muhkem ayetlerle aynı manada
buluştuğunu idrak edebilirler. Görünen, görenin görüntüsüdür. Aksi halde kendi
din, mezhep ve görüşüne göre yorumlayıp batılda kalır tevhide ve Hakka
ulaşamaz. Müteşabih ayetlerin tevilini yalnız Allah bilir, arifler de Allah’ın
ilmi ile bilirler. (3.7)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder